INTERTEXTUAL DIALOGISM: THE CHARACTER FRIDAY IN “ROBINSON CRUSOE” (DANIEL DEFOE) AND “FRIDAY, OR, THE OTHER ISLAND” (MICHEL TOURNIER)

Abstract

Tiểu thuyết Robinson Crusoe của Daniel Defoe ra đời vào năm 1719 từng được coi là bài ca về lao động và sức mạnh của con người trong cuộc đấu tranh với thiên nhiên hoang dã để mưu cầu hạnh phúc. Đây là tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn đến tư tưởng, tình cảm của con người, tạo ra một hiện tượng văn học hết sức thú vị - hiện tượng viết lại Robinson Crusoe trong văn hóa/văn học phương Tây. Dựa vào văn bản Robinson Crusoe của Daniel Defoe, Michel Tournier đã viết cuốn tiểu thuyết Chàng Thứ Sáu hay cuộc sống hoang dã (1977). Đây là một trong nhiều phiên bản hiện đại về câu chuyện của Defoe, được quan tâm đặc biệt, một phần vì chất lượng văn học đáng chú ý của nó và một phần vì Tournier đã có những những thay đổi táo bạo so với tiểu thuyết của Defoe, tạo ra những đối thoại liên văn bản có ý nghĩa sâu sắc, chứa đựng những mối quan tâm mang tính thời đại. Nếu ở Robinson Crusoe, Thứ Sáu là nhân vật phụ, là một ẩn dụ để làm nổi bật sức mạnh của nền71 TCKH&CN, 22.(01), 2022 văn minh tư sản thì trong sáng tác của Michel Tournier, đây là nhân vật chính, mang đến những đối thoại sâu sắc có tính giải cấu trúc về chủ đề văn minh hoang dã. Bài viết lựa chọn nghiên cứu nhân vật chàng Thứ Sáu trong tiểu thuyết của Defoe và Tournier nhằm tìm kiếm những đối thoại liên văn bản mang tính thời đại và khẳng định giá trị sâu sắc của tác phẩm viết lại. Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi sử dụng linh hoạt 2 phương pháp chủ yếu: tiếp cận liên văn bản và so sánh - đối chiếu, tập trung làm rõ thủ pháp chuyển vị nội dung, chuyển hoán động cơ hành động ở các nhân vật trong hạ bản so với thượng bản.